دی تابستان نرگس است و پری دریایی هم اگر باشم می‌جهم بیرون فواره‌ی ناگهان و بر کران می‌افتم و میان آدمیان گوشه‌کنارها می‌میرم و بوی خوشِ گمانِ بوی خوش می‌گیرم گل‌های تابستانی ملحفه‌ی مهتاب به خود پیچیده‌اند.

در این کتاب با استفاده از دانش گیاه‌شناسی و با توجه به منابع علمی مدون در این رابطه، گیاهان دارویی و خوراکی و ادویه‌ای که در گسترۀ استان گیلان رویش دارند و یا به‌نحوی به مصرف مردم منطقه می‌رسند، با شرح عمومی و مختصر گیاه، به‌همراه نام علمی، فارسی و پراکندگی جغرافیایی گیاه در استان، استفاده‌های دارویی آن در طب سنتی و مصارف و کاربردهای آن‌ها، ارائه شده است.

این کتاب مجموعه‌ای از اطلاعات جغرافیایی (طبیعی، انسانی، سیاسی و...)، اقتصادی، فرهنگی، گردشگری، منابع طبیعی و محیط‌ زیستی سرزمین گیلان را در قالب سه زبان فارسی، انگلیسی و روسی، به مخاطبان ارائه می‌دهد. آمار و اطلاعات کتاب با بهره‌گیری از منابع رسمی موجود، به شکلی خلاصه در اختیار خواننده قرار گرفته است. طبقه‌بندی کتاب برمبنای شهرستان‌های شانزده‌ گانۀ استان گیلان و ترتیب قرار گرفتن آن‌ها برمبنای جمعیت شهرستان‌هاست. محتوای کتاب به ‌گونه‌ای تهیه شده تا خواننده در کمترین زمان و با فشرده‌ترین اطلاعات، بتواند چشم ‌انداز مناسبی از هر شهرستان استان گیلان، پیشِ روی خود ببیند.

تاریخِ قریب به یکصد‌ ساله‌ی بیمارستان پورسینای رشت، سرشار از فراز و نشیب ‌هایی ‌ست که متأثر از عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصاد‌ی جامعه‌ی ایران و گیلان بود‌ه ‌است. «کتاب پورسینا»، در چهار فصلِ «پیشینه‌ی د‌رمان و سلامت گیلان»، «مرد‌م‌شناسی سلامت»، «نگاهی تاریخی» و «اسناد» تد‌وین شد‌ه ‌است و با بیانِ تلاش‌های خاد‌مان مرد‌م، اوضاع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بهد‌اشت و د‌رمان استان گیلان و کشور د‌ر د‌وران راه ‌اند‌ازی بیمارستان پورسینا را بررسی می‌کند.

این کتاب مجموعه‌ای از تصاویر مرتبط با تاریخچه‌ی کشت چای و مراحل مختلف کاشت، داشت، برداشت و عرضه به بازار آن را دربر می‌گیرد، و می‌کوشد علاوه ‌بر ثبت و ارائه‌ی اسناد و مدارک موجود در این زمینه، تصویری روشن از روند تاریخی پیدایش و تحول محصول چای و دست‌اندرکاران آن، پیشِ روی مخاطب قرار دهد.

بسیاري از مشاهیر و بزرگان ادب و هنر گیلان، با جنبش جنگل که بیش از هفت سال تداوم داشت، همکاري و همدلی داشتند. در میان این افراد، به چهره‌های نامداری چون میرزا حسین‌خان کسمایی و حاج اسماعیل دهقان برمی‌خوریم که هر دو، مدتی هم مسئولیت ادارة روزنامة جنگل را عهده‌دار بودند. در میان دیگر مبارزان جنگل، صاحبانِ ذوقی بودند که در زمانة خود به شاعري شهرتی داشتند، اما چندان آوازه‌ای نیافتند. سرخوش رشتی، محمودخان ژولیده و ندیم رشتی (گیلانی) سه تن از این چهره‌ها بودند که در متن جنبش جنگل حضور داشتند و در میانة کشاکش‌های آن به شهادت رسیدند. این کتاب، تلاشی است برای جمع‌آوری شعرهای باقی‌مانده از این سه شاعرِ شهید جنگل.

این کتاب، شرح زندگی و کارنامۀ سیاسی «امیرهدایت‌الله‌خان گیلانی» مشهور به گیلانشاه، از برجسته‌ترین رجال حکومتیِ متنفذ و قدرتمندِ گیلان است که در یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ ایران، بر مسند حکمروایی گیلان‌زمین تکیه زده بود و توانست در دوران پرتلاطم کشمکش‌های سلسله‌های زندیه و قاجاریه بر سر میراث نادرشاه افشار، گیلان را از بسیاری از گزندهای انتقالِ قدرتِ حکومت مرکزی به‌دور دارد. مردی که به ادعای تاریخ، به گشاده‌دستی و بخشش، شهرتی فراتر از مرزهای گیلان یافت.

این کتاب، شرح احوال و زندگی محمدمیرزا قاجار قوانلو، ملقّب به کاشف السلطنه، از چهره‌های تأثیرگذار و کاردان عصر قاجار و پهلوی اول است. محمدمیرزا هرچند شاهزاده‌ای قَجَر بود اما هیچ‌گاه در کالبد نخوت و بی‌عملی شاهزادگی فرونرفت. او در دورانی متلاطم و پُرفراز و نشیب، دریافت که ایران بستری مناسب برای کشت گیاهی پُرارزش به نام چای است و با کار و تلاشی ستودنی، توانست راز و رمز چای‌کاری و چای‌سازی را در فراتر از مرزهای ایران بیاموزد و نخستین بوته‌های این گیاه ارزشمند را با تحمل دشواری‌های فراوان به ایران آورده و در گیلان بپروراند. او که دیپلماتی کاردان و آگاه بود، در کنار فعالیت‌های سیاسی، با همّتی مثال‌زدنی، صنعت چای را در ایران پی افکند و به یکی از تاثیرگذارترین چهره‌ها در حیات اقتصادی و اجتماعی ایران بدل شد.

گیلان‌زمین از منظر تنوع طبیعی و اجتماعی، یکی از متنوع‌‌ترین استان‌های ایران به‌شمار می‌آید. حضور موقت و دائم اقوام مختلف در طول تاریخِ این مرز و بوم، در کنار تنوع آب‌وهوایی، حوزه‌های جغرافیایی، منابع طبیعی و فرآورده‌های تولیدی، گیلان را به سرزمین فرهنگ‌ها و آداب و سنن گوناگون بدل کرده است. کتاب گیلان در گذرگاه زمان، دربرگیرندۀ بخش عمده‌ای از اوضاع طبیعی و جغرافیایی گیلان و رویدادهای مهم اجتماعی، سیاسی، تاریخی و فرهنگی‌ای است که بر فرهنگ و تاریخ این سرزمین تأثیر گذاشته است. جامع بودن کتاب از سویی، و اشراف و نکته‌بینی ابراهیم فخرایی از سوی دیگر، این کتاب را به متنی مهم در شناخت سرزمین گیلان و مردمان آن بدل کرده است.

بسیاری از پیشه‌هایی که روزگاری از راه‌های مهم کسب روزی در گیلان بودند، امروزه یا کاملاً از بین رفته‌اند و یا به‌طور کلی تغییر شکل داده‌اند و دیگر به معنا و شکلِ گذشته‌شان وجود ندارند. این کتاب تلاشی است برای ثبت و ضبط فرهنگ، نوع و کارکرد آن پیشه‌ها.

کتاب آیین‌ها و باورد‌اشت‌های گیل و د‌یلم، د‌ربرگیرند‌ة بخشی از باورد‌اشت‌ها و رسوم گذشتگانِ سرزمین گیلان است. محمود پایند‌ه لنگرود‌ی (1377-1310) پژوهشگر، مرد‌م‌شناس و شاعر نامد‌ار گیلانی، برای جمع‌آوری این آیین‌ها و باورها به‌طور مستقیم پای صحبتِ روایان نشسته و همین موضوع ارزش و اصالتِ آن‌چه گرد‌آوری شد‌ه است را د‌وچند‌ان می‌کند. او کوشید‌ه آن‌چه را که د‌ر بخشی از گیلان‌زمین، به‌وقت سرخوشی و شاد‌ی و به‌وقتِ غم و رنج، د‌ست‌آویز مرد‌مان بود، از نظر د‌ور ند‌ارد تا شاید راه و روش نیاکان چراغی باشد برای نسل‌های بعد، برای گذر از سختی‌ها و افزون کرد‌نِ شاد‌ی‌ها.

با وجود آن که تحولات سیاسی، اقتصاد‌ی و اجتماعی د‌ر د‌وره‌ی پهلوی اول، پایه‌های تاریخ مد‌رن گیلان را بنا نهاد‌ه، اما تاکنون کتابی برای این د‌وره از تاریخ گیلان تد‌وین نشد‌ه است. این اثر برای نخستین‌بار نقطه‌ی عزیمتی‌ست که ضمن ارائه‌ی یک تصویر کلی از وجوه گوناگون تحولات، جزئیاتی ناگفته از مد‌ل تجد‌د آمرانه از این د‌وره‌ی تاریخی به‌دست د‌اد‌ه است. نویسند‌ه د‌ر این کتاب تلاش کرد‌ه تاریخ گیلان را به‌عنوان زیرسیستمی از کل سیستم تاریخ معاصر ایران به تفصیل بررسی کند. از این‌رو تجربه‌ای از تجد‌د آمرانه د‌ر محد‌ود‌ه‌ی جغرافیایی کوچک اما با شرح و بسط د‌قیق‌تر ارائه شد‌ه است که نه‌فقط برای خوانند‌ه‌ی علاقمند به تاریخ گیلان، بلکه برای هر خوانند‌ه‌ی پی‌گیر که به د‌نبال شرح جزئیات د‌قیق‌تری از این د‌وره‌‌ی تاریخیِ بحث‌برانگیز باشد، مفید و مغتنم خواهد بود.