درباره‌ی اَنیسه که می‌خواهی حرف بزنی نمی‌توانی بگویی به چه چیزهایی باور داشت. زندگی اَنیسه از آن چیزهایی که به آن‌ها باور داشت تشکیل نمی‌شد، زندگی اَنیسه مجموعه‌ای بود از چیزهایی که به آن‌ها باور نداشت. یکی دیگر از چیزهایی که اَنیسه به آن باور نداشت، نگفتن دروغ بود! او معتقد بود هرزمان که گفتن حقیقت برایت دردسر می‌شود باید دروغ بگویی و خودت دروغت را باور کنی تا همه آن را بپذیرند، اما شدیداً از دروغ‌های جزئی بیزار بود. مثلاً از دروغ‌های رایج در بین پدر و مادرها متنفر بود؛ وقتی بچه بودیم هرگز نمی‌گفت پارک‌ها بسته است، و برای آن‌که مانند دیگران دروغ جزئی نگوید به من می‌گفت: «هیچ پارک‌دارِ بی‌ناموسی پارکشو وسط روز نمی‌بنده، اما ما پارک نمی‌ریم! چون الآن حالش نیست، همین! من شصت‌ونه سالمه!»

خانه به‌دوشان روایتی جذاب و پرحادثه از رنج‌ها و مصائب انسان مدرن است. داستانی پُرکشش با شخصیت‌پردازی‌ای قوی؛ از دشت‌های غرب آمریکا و با مرگ پدر آغاز می‌شود تا نمادی باشد از مرگِ سنت‌ها و آغاز ساختارشکنی‌ها. شخصیت‌های اصلی داستان هرکدام سرگذشتی مجزا دارند اما تقدیر آن‌ها را به‌هم رسانده. زندگی پُرشتابِ جدیدشان مدام مانع ماندن در کنار عزیزان‌شان می‌شود و جدایی‌ها دست از سرشان برنمی‌دارد. اما پس از هر شکستی دوستی‌ها برمی‌گردند تا دست‌گیرِ بازنده‌ها باشند. اما آیا اصلاً پیروزی‌ای در کار خواهد بود؟ یا زندگی در سال‌های منتهی به جنگ جهانی، شکستی مدام است؟ صنعتِ روبه‌ رشد آمریکا، هالیوود، سیاستِ لیبرال، خشونتِ ارتش و... همه و همه در خانه به‌دوشان در لابه‌لای زندگی نقد می‌شود. اخلاق مدرن به چالش کشیده می‌شود و انسان در موقعیتِ خاکستری جدیدش به آزمون گذاشته می‌شود. حقیقت اما در دستانِ عشق است، عشقی که کشدار و مستمر حضور دارد تا به یاد آدم‌های داستان بیاندازد، زندگی همان است که بود، حالا هر سرعتی که داشته باشد.

مرا برد سمت بیشه‌های تمشک. از تمشک‌ها چیدیم و خوردیم و با خارهایش دست‌وپایمان را زخم‌وزیل کردیم. غروب که برگشتیم چند خار رفته بود توی پایم و شل می‎‌زدم. روی ایوان نشستیم. پایم را گذاشت روی زانوهایش و با موچین شروع کرد به درآوردن خارها. نگاهش کردم و همان لحظه دلم برایش تنگ شد، خیلی خیلی تنگ.

گريه نکن! اشک بر گونه‌‏هايت خواهد خشکيد و تو نمى‏‌توانى آن‏‌ها را پاک کنى. اين‏قدر بى‌‏دريغ اشک نريز! تو ديگر سال‌ها وقت دارى که روبه‌‏رويم بنشينى و نگاهم کنى. گاهى بخنديم، گاه فرياد بزنيم، گاه نعره بکشيم. هاى و هوى کنيم و پر شويم از غبار. مى‌‏توانى هر لحظه را هزاران بار مرور کنى، هر بار به ابتدا بازگردى؛ روزها و روزها و شب‏‌ها به همه‌چيز فکر کنى، به هر چيز خيره شوى، به لحظه‌‏هاى گمشده و خاطرات از ياد رفته‌‏ات، و سپرى شدن روزهاى بى‌‏انتها در اين آغوش سنگى ديوار.

ادبیات شفاهی بخشی از فرهنگ مردم است که به صورت شفاهی یا به‌اصطلاح سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کرده و چون دیگر موضوعات فرهنگ مردم، مخلوقِ پدیدآورندگانی بی‌نام‌ونشان و به لحاظ محتوایی، متعلق به دوران پیشامدرن و محصول ذوق و هنر جمعی یک قوم یا ملت است و به شخص، زمان یا مکان مشخصی تعلق ندارد. در شکل‌گیری گنجینه‌ی سترگ فرهنگ مردم ایران، هر یک از اقوام این حوزه‌ی تمدنی، از نقش و جایگاه مشخص و ویژه‌ای برخوردار بودند. مردم ساکن در نواحی رودبار گیلان هم که یکی از آن اقوام هستند، در گستره‌ی فولکلور خود، مجموعه‌ای از آثار ادبی را خلق کرده‌اند که امروزه از آن به عنوان ادبیات شفاهی رودبار (جنوب گیلان) یاد می‌شود. افسانه‌ها، مثل‌ها، اشعار، ترانه‌ها، اسطوره‌ها، لطیفه‌ها و به طور کلی همه‌ی آن‌چه ادبیات شفاهی خطه‌ی رودبار گیلان را تشکیل می‌دهد، میراث مشترک این قوم است و به همه‌ی تیره‌ها و طوایف آن تعلق دارد. نگارندگان در این کتاب کوشیده‌اند با ارائه‌ی نمونه‌هایی از مثل‌ها، قصه‌ها، اسطوره‌ها چیستان‌ها، ترانه‌های کار، لالایی‌ها، نوروزی‌خوانی‌ها و اشعار کودکانه در فرهنگ این بخش از مردم گیلان، دریچه‌ای بر آن گستره باز کنند.

مهم‌ترین و اصلی‌ترین منابع برای پژوهش دربارۀ کاتبان، صدها هزار نسخة خطی انجامه‌دار پراکنده در کتابخانه‌های سراسر جهان است. انجامه حاوی مطالبی است که کاتب به پایان نسخه افزوده است و معمولاً حاوی اطلاعاتی چون نام کاتب، تاریخ و مکان کتابت و گاه جملۀ دعایی، نام سفارش‌دهنده و گاه معرفی نسخۀ استنساخ‌شده است. این پژوهش، به کاتبان گیلانی و آثاری که کاتبان غیرگیلانی در گیلان کتابت کرده‌اند، پرداخته است تا آغازی باشد برای شناخت هرچه بیشتر این کارگزاران فرهنگی در دوره‌هایی که انسانِ نویسنده، تنهاترین ناشر اندیشه‌اش بود.

فرهنگ واژگان گیلکی به همت پژوهشگر فرهیخته محمد بشرا، طی سال‏‌های دور و نزدیک گردآوری شده‌ است. اهمیت این کتاب در توجه آن به فرهنگ عامیانۀ گیلک‌هاست. گردآورنده با چیرگی بر فرهنگ کوچه و بازار، ترانه‌های جشن‌ها، نواهای فروشندگان دوره‌گرد، شوخی‌های کلامی و سرودهای کودکانه، اصطلاحات بازی‌ها و مواردی از این دست را سرواژه کرده یا آن‌ها را برای شاهد آورده‌ است. جز این‌ها توجه به فرهنگ واژگان و اصطلاحات گیاهان دارویی، خوراکی و انواع غذاها چشم‌گیر است. این کتاب مجموعه‏‌ای از واژگان اصیل است که امروزه برخی از آن‌ها از چرخۀ کاربرد خارج شده، و برخی دیگر به احتمال زیاد در آینده به‌دست فراموشی سپرده خواهد شد.

تحقيقات گيلانى آلكساندر خودزكو (1891 ـ 1806 میلادی)، سرشار از نكته‏‌بينى يک روح علمى است. این پژوهشگر لهستانی در کتاب سرزمین گیلان، سيماى روشنى از تاریخ و جغرافیای گيلان‌زمین را در نيمۀ اول قرن نوزدهم تصوير مى‏‌كند. این كتاب یکی از مهم‌ترین و مستندترین منابع دربارۀ گیلان است که به‌شکلی موجز و خلاصه، خواننده را در جريان آنچه كه در دهۀ سوم قرن نوزدهم در اين سرزمين مى‏‌گذرد، قرار مى‏‌دهد.

کتاب «گیلانِ عصر قاجار در عکس‌های دیمیتری اِرماکف»، دربرگیرندۀ مجموعۀ 246 قطعه عکس از چشم‌اندازهای گوناگون سرزمین گیلان است. این عکس‌ها توسط عکاس نامدار گرجی – دیمیتری ارماکف – طی سه سفر به گیلان در اواخر عصر قاجار برداشته شده است. عکس‌های این مجموعه که از آرشیو موزۀ ملی گرجستان و چند آرشیو خصوصی فراهم آمده است، برای نخستین‌بار چشم‌اندازهایی شگفت از تاریخ گیلان را از منظر مردم‌شناسی، صنایع، معماری، مشاغل، راه‌ها و پرتره‌ها پیش روی بیننده قرار می‌دهد.

یک ‌قرن از تولّد احمد عاشورپور می‌گذرد و دهه‌هاست که مردمان گیلان‌زمین، هم‌صدایی و هم‌نفسی با میراث گرانسنگِ او را تکرار می‌کنند. مجموعه ترانه‌هایی متعهّد، شریف، بدیع و پُرطراوت که در عین پختگی و ظرافت در کلام و آهنگ، شیرین، صمیمانه، دلخواه و روح‌نوازند. آوازهایی که به سلامت از گذر پُررنج و خطیر تاریخ گذشته‌اند و اینک آن‌گونه با تار و پود زندگانیِ مردمان این خاک آمیخته‌اند که پاره‌ای ناگسستنی از هویّت‌شان شده‌اند. درختی تنومند، قَوی و سایه‌گستر از ترانه که به هر گوشه‌ی این سرزمین ریشه دوانده و هم‌چنان در حال پویش و زایش است. این کتاب، مروری است بر زندگی سیاسی و هنریِ این هنرمند جاودانه.

مجموعۀ 22 خاطره –داستان جذاب و خواندنی از خاطرات جمعیِ مردمان دهۀ چهل رشت. خاطراتی که داستان شده‌اند و در عین‌حال داستان‌هایی که خاطره بر بال‌هایشان نشسته است.

شیکاگو کیداچی (حقیقی) در سال 1942 در شمال ژاپن به دنیا آمد. در سال 1965 با محمدحسن حقیقی (طاهر غزال) ازدواج کرد و از سال 1966 تا 1984 در ایران و در شهر رشت زندگی کرد. پس از بازگشت به ژاپن کتاب های آسمان خزر ارغوانی ست (1987) و آنجا ایران است (2004) را منتشر کرد. کتاب حاضر ترجمه ای است از کتاب آنجا ایران است که جایزه بزرگ انتشارات Hekitensha را در سال 2005 به دست آورد.