زبان گیلکی از گروه شمال غربی خانواده‌ی زبان‌های ایرانی است که در کرانه‌ی جنوبی دریای کاسپین و در استان گیلان رواج دارد. اين زبان صورت مکتوب ندارد. از دهه‌های گذشته تاکنون تلاش‌هایی شده است تا آثار نویسندگان بومی به زبان گیلکی را - که عمدتاً شعر هستند- با استفاده از الفبای عربی (شکلی از آن که در نوشتار زبان فارسی به کار می‌رود) منتشر کنند. ولی این زبانِ نوشتاری چندان رایج نشد. تدریس در مدارس نیز به زبان فارسی است. به همین دلیل و نیز به این دلیل که دوزبانگی در میان گیلک‌ها بسیار گسترش یافته است، زبان گیلکی به‌ویژه در واژگان خود (و تا حدودی در واج‌شناسی) تحت تاثیر زیاد زبان فارسی قرار گرفته است. کتاب زبان گیلکی (تالیف راستارگوییوا و همکاران) جامع‌ترین اثری است که تاکنون در زمینه‌ی زبان گیلکی به نگارش در آمده است. این اثر ارزشمند مشتمل است بر یک مقدمه و پنج فصل که عبارتند از: واج‌شناسی، واژگان، واژه‌سازی، ساختواژه و نحو زبان گيلکي. امید که این تلاش همه‌جانبه گامی باشد برای حفظ و نگاهداری یکی از زبان‌های دیرپای این سرزمین کهن.

گویش گیلکی یکی از گویش‌های ایرانی نو است که در حاشیه‌ی جنوب غربی دریای خزر در بخش وسیعی از گیلان و بخش‌هایی از مازندران رواج دارد. در تقسیم‌بندی زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، گویش گیلکی در شمار شاخه‌ی شمالی زبان‌های گروه غربی جای دارد. به‌درستی مشخص نیست که گویش گیلکی بازمانده کدام یک از زبان‌های ایرانی میانه است؛ با این همه، چنین به نظر می‌رسد که ساخت فعل آن با زبان فارسی میانه همانندهایی دارد. در دفتر حاضر، فعل‌های ساده و پیشوندی رایج در پنج شهر املش، رودسر، سیاهکل، لاهیجان و لنگرود که از نظر جغرافیایی در ناحیه‌ی شرق گیلان واقع شده‌اند، به صورت تطبیقی و نیز از دیدگاه ریشه‌شناختی بررسی شده‌اند.