تاکنون حدود 30 سفرنامه‌ به شمال ایران (گیلان و مازندران)، مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی منتشر شده است، اما از سفرنامه‌های دهه‌ی 1320 مجموعه‌ای در دسترس نبوده است. در این کتاب برای نخستین بار یادداشت‌های سفر به خطه‌ی شمال در دهه‌ی 1320، به قلم چهار تن از روزنامه‌نگاران دوره‌ی پهلوی اول؛ احمد ملکی مدیر روزنامه ستاره، سیّدحسین فاطمی سردبیر روزنامه‌ی باختر، ابوالحسن عمیدی نوری مدیر روزنامه‌ی داد و محسن شاملو سردبیر روزنامه‌ی ستاره، گردآوری و تصحیح شده است که برخی از آن‌ها دوبار به شمال ایران سفر کرده‌اند و مشاهدات خود را در نشریات گوناگون منتشر کرده‌اند.

در این کتاب برای نخستین‌بار یادداشت‌های سفر به خطۀ گیلان ادموند ادنوان، خبرنگار ویژه روزنامه دیلی‌نیوز لندن، که در دورۀ قاجار به ایران سفر کرد، بازچاپ شده است. همچنین یادداشت‌های سفر به گیلان چهار تن از روزنامه‌نگاران برجسته دوره پهلوی اول، شامل سعید نفیسی مدیر روزنامة امید، علی اکبر سیاسی از مؤسسین روزنامۀ ایران جوان، سلطان محمد عامری مدیر روزنامه صور و عباس مسعودی مدیر و مؤسس روزنامۀ اطلاعات، در این مجموعه گردآوری و تصحیح شده است.

این کتاب ترجمه‌ای از سفرنامه‌ی ویلیام ریچارد هولمز (1822-1882 م) است که در سال 1844، هم‌زمان با دوران سلطنت محمد شاه قاجار به سواحل جنوبی دریای خزر سفر کرد و مشاهدات خود را ثبت نمود و سفرنامه‌اش را در سال 1845 با عنوان گذری بر کرانه‌های کاسپین به چاپ رساند. ترجمه‌ی حاضر دربردارنده‌ی بخش‌های مربوط به سیاحت هولمز در خاک گیلان است. او در ژوئن 1844 (1223ش ) وارد آستارا شد. اقامت او در گیلان هفت ماه طول کشید. هولمز در سفرنامه‌ی خود جزییات جالبی از گیلان آن روزگار را به نگارش درآورد و طرح‌های بدیعی از مناطق مورد بازدید خود کشید. سفرنامه‌ی او در اطلاعات ارزشمندی از اوضاع سیاسی, اجتماعی و اقتصادی گیلان به دست می‌دهد و نکات جالبی را درباره‌ی افراد، جای‌ها کسب و کار اهالی این ایالت شمالی ایران بازگو می‌کند.