ایل شاندرمن یکی از ایلات قدیمی تالش به‌شمار می‌رود که در این پژوهش، زندگی دامداری و دانش بومی مردمان آن مورد بررسی همه‌جانبه قرار گرفته است. از نتایج پژوهش حاضر باید به ثبت ایل‌راه‌ها، شناخت تیره‌ها و طوایف و ثبت دقیق تقویم کوچ آنها اشاره کرد. این پژوهش می‌تواند به‌عنوان الگوی علاقه‌مندان به موضوع دامداری در تالش، گیلان و دیگر نقاط ایران مورد استفاده قرار گیرد.

نام‌گذاری قدمتی به تاریخ انسان دارد. انسان از گذشته‌های دور تاکنون، برای بازشناسی و هویت‌بخشی ذهنی به پدیده‌های پیرامونی، با نهادن تعارفی ذهنی از جمله نام‌ها بر روی این‌پدیده‌ها، آن‌ها را مورد بازتعریف قرار داده است. کتابِ پیش‌رو تلاشی است برای نخستین‌بار، برای پدیدآوردن مجموعه‌ای مُدوّن از نام‌های تالشی تا در موارد گوناگونی از جمله نام اشخاص، مکان‌ها، کسب و کارها و دیگر زمینه‌ها، مورد استفاده قرار گیرند...

سرزمین تالش د‌اراي قد‌متی کهن است و مرد‌مان تالش‌زبان نیز به سبب این قد‌مت، د‌ارای فرهنگ عاميانه‌ی غني و پرباري، مملو از ترانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها،‌ افسانه‌ها و... هستند و د‌وبيتي‌هاي این منطقه نیز بخشي از این فرهنگ غنی را د‌ر خود جاي د‌اد‌ه است. د‌ر اين‌ كتاب بخشي از د‌وبيتي‌هاي فولکلوریک منطقه‌ی تالش‌زبانِ ماسال و شاند‌رمن گرد‌آوري و ضبط شد‌ه است که می‌تواند برای شناخت ارزش‌های اد‌بی فرهنگ تالش، ارزشمند باشد.

حفظ گویش‌های بومی، ضمن در نظر گرفتن تنوع زبانی جامعه، باعث تداوم آیین‌ها، سنت‌ها و رسوم معقول و صحیح بومی ـ منطقه‌ای خواهد شد و منبع قابل‌توجهی از واژگان، اصطلاحات، تعابیر و مَثَل‌ها و ... را که به‌طور بالقوه، برای بقای زبانِ معیار ضروری است، محفوظ خواهد داشت. کتابِ جُستارهایی در زبان تالشی خلاصه‌ای از مسایل آواشناسی، معناشناسی، ریشه‌شناسی و دستوری زبان تالشی را از منظر تاریخی مورد مطالعه و تبیین قرار داده است؛ و این همه با مقابله و تطبیق واژگان تالشی با شماری از زبان‌های اروپایی از جمله انگلیسی، آلمانی، اسپانیولی، ایتالیایی، لاتین، و ... صورت گرفته است.

بی‌شک، «همواج» اتفاقی تازه و خجسته در عرصۀ فعالیت‌های فرهنگی و ادبی تالش است که امکان تکرار آن شاید در آینده به آسانی مقدور نباشد؛ برای نخستین بار پژوهشگرانی فرهیخته، از نواحی و گویش‌های مختلف تالش، حول محور همدلی دور هم جمع ‌شدند تا چاره‌ای برای گذار از آشفتگی در تالشی‌نویسی معاصر بیندیشند. «همواج» که اینک به وجهی نیکو به بار نشسته‌است، درحقیقت عصارۀ سلایقِ گروهی از اهالی فرهنگ، زبان و ادب تالش با دیدگاه‌ها و پسندهای گونه‌گون بوده که جریان اصلی و مشترک تالشی‌نویسی در چند دهۀ اخیر را بسامان کرده و آن را از صافیِ سلیقه‌های مشترک و دقائق علمی عبور داده‌اند تا علاوه‌بر ایجاد وحدت رویه، مبتنی بر اصول و قواعد درست نگارش باشد. این رویداد نادر را باید مغتنم شمرد و بر بانیان و اصحاب آن درود فرستاد که برگ زرینی بر تاریخ فرهنگ تالش افزودند.

تطبیق واژه‌هایی از گویش‌های مختلف زبان‌هایِ تالشی و تاتی: واژه‌های تالشی این مناطق: 1. آستارا 2. عباس‌آباد 3.لَوَندویل 4. میناباد 5. ویزنه 6. کشلی 7. جوکندان 8. اسالم 9. رضوانشهر 10. ماسال 11. ماسوله 12. فومن. (به جز روستای میناَباد که در شرق استان اردبیل در شهرستان نمین در بخش عنبران قرار دارد، بقیه این مناطق در غرب استان گیلان قرار دارند.) واژه‌های تاتی این مناطق: 1. کرینگان (استان آذربایجان شرقی) 2. گلین قیه (استان آذربایجان شرقی) 3. کلور (استان اردبیل) 4. تاکستان (استان قزوین) 5. وَفس (استان مرکزی)

تالشی از زبان‌های ایرانی شمال غربی است و سه گویش شمالی، مرکزی و جنوبی دارد. در کتاب فرهنگ تالشی واژه‌ها و ترکیب‌های تالشی جنوبی آمده‌اند. این واژه‌نامه موضوعی است، در سی‌و‌هفت دسته‌بسامان شده، و بیش از هشت‌هزار سرواژه دارد. سرواژه‌ها در هر دسته‌ای الفبایی، آونگاری و معنی شده‌اند. سرواژه‌ها تکرار نشده‌اند. نمایة همة سرواژه‌ها در پایان کتاب آمده‌است. تلاش شده این واژه‌نامه، فرهنگ مردم را نیز بازتاباند، ازاین‌رو آیین، بازی، باور، خوراک و ... نیز آمده است. از دیگر موضوع‌های این فرهنگ عبارت‌اند از ابراز، کشاورزی، بیماری، پوشاک، تَبَع، ترکیب عطفی، ترکیب فعلی، صفت، ضمیر، قید، مصدر، شبه‌جمله، سوگوند، تکیه‌کلام، نوازش، نفرین، جاینام، جغرافیای طبیعی، جنگل، خویشاوند، دامداری، بافندگی، ساختمان، گاه‌شماری، گیاه‌و‌نوا.

این کتاب مجموعه‌ای است از دستون‌های تالشی منطقه‌ی اسالمِ تالش که در قالب دوبیتی‌هایی 11 هجایی سروده شده‌اند. این مجموعه دربرگیرنده‌ی دو دفتر است؛ راوي دفتر اول آن زنده‌یاد استاد رحيم قاسمي از خوانندگان نامدار تالش است و بخش دوم توسط یاسر کرم‌زاده از منطقه‌ي خرجگيل اسالم جمع‌آوري و ثبت شده است. عمده‌ی این دستون‌ها مضامینی عاشقانه، مذهبي، عارفانه، در وصف طبيعت و شكوه از روزگار دارند.

چمان غریبه کیژه آرسینه اشته میژه کنیش بپره بومه اَوژه چمه دویژه